Klik HIER voor de reactie  van de KNVvL in een persbericht over het verlammen van het recreatieve- en les vliegverkeer in het westen van ons land.

De Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL), en met haar de General Aviation (AOPA, NACA, NVL) in Nederland is diep verontwaardigd over het vliegverbod in een groot gebied rond Schiphol voor klein gemotoriseerd vliegverkeer zoals afgekondigd door de Minister van Verkeer en Waterstaat.

De maatregel is even bizar als onnodig. In tegenstelling tot dat wat de minister heeft gemotiveerd, betreft het hier geen directe bedreiging van de vliegveiligheid. De vliegveiligheid wordt hier hooguit negatief beïnvloed door een onzorgvuldige introductie van een voor alle luchtvaartuigen verplichtte nieuwe transponder.

Het nieuwe systeem (Mode S Transponder) veroorzaakt bij elke radarecho een label met vluchtinformatie op het scherm van de verkeersleider. Ook van vliegtuigen die buiten of onder het verkeersleidinggebied vliegen en niet in contact staan met de verkeersleiding. In feite wordt aan de verkeersleider overbodige en daardoor storende informatie getoond door een overheidsmaatregel die verder gaat dan de internationale luchtvaartorganisaties aanbevelen en ver vooruitloopt op de andere landen in Europa.

De internationale burgerluchtvaart organisatie (ICAO) schrijft voor dat met ingang van 1 januari 2003 alle vliegtuigen (aeroplanes) uitgerust zijn met een transponder. In een voetnoot raadt ICAO alle lidstaten ten sterkste aan om daar waar sprake is van een mix van verkeersvliegtuigen uitgerust met een transponder en een anti botsingsysteem geen vliegtuigen toe te laten zonder transponder.

Buiten het plaatselijk verkeersgebied Schiphol is het beneden een hoogte van 458 meter toegestaan om zonder toestemming van en zonder contact met de verkeersleiding te vliegen. In dat gebied, het domein van de luchtsporten, is er geen sprake van een mix van verkeersvliegtuigen en andere vliegtuigen.  In het vrij toegankelijke luchtruim voor de kleine luchtvaart komt de transponderverplichting neer op niet meer dan een soort veredelde radarreflector.

De luchtverkeersleiding is er tot op heden niet in geslaagd de negatieve effecten op de radarschermen van de verkeersleiders door de enorme toename van gegevens op een juiste wijze te verwerken. Naast de radarecho worden ook nog gegevens als roepnaam, hoogte, snelheid en dergelijke getoond, waar de verkeersleider in zijn taak niets mee kan. De aanpassingen van de installaties op de grondstations zijn niet berekend op het toegenomen aanbod van gegevens dat op een mooie vliegdag moeten worden verwerkt.

Tot vorig jaar was het niet toegestaan om beneden het naderingsverkeersgebied Schiphol een transponder te voeren. Thans is dat wel verplicht met alle gevolgen van dien. Door inadequate aanpassingen van de grondstations is er nu een vliegverbod afgekondigd voor de wel adequaat aangepaste vliegtuigen van de kleine vloot.  Het had de minister gesierd als deze de status quo van vorig jaar tijdelijk en algemeen had hersteld. Dat zulks mogelijk is blijkt uit de uitzondering op de afgekondigde maatregel voor overheidsvluchten (civiel en militair) en voor de gebieden rond Hilversum en Lelystad waar wel een transponderverbod is ingesteld.

De verplichting tot het voeren van een transponder is zeer duidelijk gericht op het voorkomen van botsingen tussen verkeersvliegtuigen onderling en met andere vliegtuigen, en dan nog alleen als alle andere veiligheidssystemen waaronder de verkeersleiding hebben gefaald. Het anti-botsing-systeem (ACAS) is ontwikkeld op aandringen van de Amerikaanse regering onder president Reagan om de veiligheid van het en-route verkeer boven het Amerikaanse continent te waarborgen en de staking van de verkeersleiders te breken. Het is zeker niet bedoeld om naderingsverkeer te beschermen dat onder degelijke controle wordt begeleid door de verkeersleiding.

In Nederland hebben diverse overheidsinstanties zich de werking en faciliteiten echter toegeëigend voor geheel andere doelen dan oorspronkelijk bedoeld. Zo vereist Defensie voor alle burgerluchtvaartuigen een Mode S transponder voor toezicht en bewaking (surveillance). De militaire vliegtuigen zijn niet uitgerust met een antibotsingsysteem zoals de verkeersluchtvaart. De ongevallen die worden aangevoerd ter rechtvaardiging van deze eis zijn eerder te wijten aan de vrijstelling van de snelheidsbeperking en het niet voldoen aan het eerste vereiste van het houden van een goede uitkijk dan aan de mogelijke voordelen van het geïdentificeerd zichtbaar zijn op de radar. Mogelijk speelt hier het belang van het vliegen met onbemande vliegtuigen in het luchtruim dat toegankelijk is voor luchtsporten ook een rol.

De KNVvL heeft sinds 1999 onafgebroken de minister geïnformeerd en geadviseerd over de invoering van de transponderverplichting. In het verleden (2004) is dat voor de toenmalige Staatssecretaris aanleiding geweest de introductie voor het ongemotoriseerde luchtverkeer uit te stellen. Door de KNVvL er is toen al  op gewezen dat het huidige probleem zich zou kunnen voordoen. De sector is er van overtuigd dat op grond van een aantal bevindingen het noch verantwoord, nog noodzakelijk is om ongeclausuleerd overal een transponder te vereisen. De Werkgroep Introductie Transponder heeft in februari haar vierde tussen rapport gepubliceerd, waarin duidelijk wordt aangegeven dat op een aantal punten het nog niet verantwoord is om tot een algemene verplichting over te gaan.